The Flat Jungle

Op de Wadden vormen het leven boven en onder water – schollarven, wormen, vissers en wormstekers – samen één landschap. Maar “het wad is niet meer zo mooi als vroeger,” meent een eilandbewoner. Want met nieuwe technieken wordt de zee leeggevist, de grond omgewoeld en de natuur aan banden gelegd. In 1978 legde Johan van der Keuken vast hoe opkomende industrieën Neerlands platte jungle in rap tempo veranderden. Terwijl het water tegen de kaplaarzen klotst en palingrokers hun twijfelachtige toekomst bespreken klinken free jazz-composities van Willem Breuker. We horen de ambities van gretige boeren, die hun bedrijf ‘zo intensief mogelijk en zo rendabel mogelijk’ willen maken. “We willen net iets meer dan een ander,” vertelt een boerenvrouw openhartig. “Ik denk alleen maar aan meer. Meer produceren.” Dus wordt er kunstmest aangesleept en gezorgd dat de koeien (ondanks het melkoverschot) meer produceren. Het land verandert, planten en vogelsoorten verdwijnen, de sloten slibben dicht. De rijken worden rijker, de armen worden armer. En de documentairemaker maakt er geen geheim van aan welke kant hij staat. Het portret van een ontwikkeling die zich decennia geleden afspeelde, lijkt in 2014 nauwelijks aan actualiteit te hebben ingeboet.