Liberators Take Liberties

“Iedereen wist het, maar niemand sprak erover,” stelt Helke Sander, bekend als feministisch filmmaker, schrijver en activist. Ze doelt hier op de grootschalige verkrachting aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Veel van de vrouwen die aan Sander hun verhaal vertellen, hebben daar 46 jaar over gezwegen. De misdragingen in 1945 door de Russische bevrijders van Berlijn staan centraal, maar het blijft daar niet toe beperkt in dit indrukwekkende onderzoek naar een lang genegeerd fenomeen.

Sander ontmoet niet alleen vrouwen die het overkwam. Op zoek naar drijfveren van daders, spoort ze in Rusland direct of indirect betrokkenen op. Die vergoelijken veel. Iemand beweert zelfs dat Duitse vrouwen zich expres lieten verkrachten om de vijand te besmetten met geslachtsziekten. Doorschoten met vaak beklemmende historische beelden, groeit het uit tot een brede verkenning: van droge feiten tot indringende getuigenissen, ook over de gevolgen op lange termijn. Over de schaamte, de zwijgcultuur en politieke aspecten, zoals het uitblijven van genoegdoening. Ook vertellen enkele door verkrachting verwekte kinderen over de ingrijpende invloed die deze voorgeschiedenis op hun leven had.