Fata Morgana

Afrikaanse woestijnlandschappen spelen de hoofdrol in deze surrealistisch-poëtische documentaire. In lange traveling shots van verlaten zandvlaktes is de mens lange tijd slechts indirect aanwezig via achtergelaten vliegtuig- en autowrakken, ingestorte gebouwen en omgekomen vee. In het eerste hoofdstuk “De schepping”, worden beelden van dit tijdloze landschap begeleid door de stem van de Duitse historicus en filmessayist Lotte Eisner, die de oorsprongsmythe van de K’iche’-indianen uit Guatemala navertelt. Dit verhaal gaat over een schepping die met vallen en opstaan tot stand komt – het sluitstuk, de mens, ziet pas na een aantal jammerlijke mislukkingen het levenslicht. In de volgende twee delen, “Het paradijs” en “De gouden tijd” brengt Werner Herzog een aantal van zijn landgenoten sprekend in beeld: een door hagedissen gefascineerde zoöloog, een lerares die haar Afrikaanse pupillen de zin “Blitzkrieg ist Wahnsinn” leert, een groepje giechelende toeristen. Herzog noemde zijn film een sciencefiction-elegie over de waanzin van het kolonialisme. De oorspronkelijk beoogde verhaallijn liet hij al snel vallen ten gunste van een pure zoektocht naar beelden. Toch is het niet moeilijk in de woestijn een terra nova te zien die Herzogs camera – gemonteerd op het dak van een Volkswagenbusje – verkent alsof het een ongerepte, vreemde planeet is.