Escaping Riga

“Iwan de Verschrikkelijke kust zijn vrouw te lang,” zou Stalin hebben gezegd over de gelijknamige film toen regisseur Sergej Eisenstein bij hem op audiëntie kwam. Het is een van de vele anekdotes in deze speelse kroniek van de twintigste eeuw aan de hand van de levensgeschiedenissen van Eisenstein en Isaiah Berlin. Beiden werden aan het begin van de vorige eeuw geboren in Riga. Eisenstein werd de meest briljante filmregisseur van zijn generatie in de totalitaire Sovjet-Unie, terwijl Berlin uitgroeide tot de meest briljante denker van zijn generatie in het liberale Groot-Brittannië. Verhalen uit het persoonlijke leven van de beide mannen lopen langs historische ijkpunten als de Russische Revolutie, de Tweede Wereldoorlog en hun eerste en enige ontmoeting in september 1945 in Moskou. Een vertelstem gidst de kijker door de volledig zwart-witte film, die behalve op archiefmateriaal (waaronder van de gebroeders Pathé uit 1910) in hoge mate steunt op nagespeelde sequenties uit de biografie van beide mannen, zoals het potje tennis dat Eisenstein met Chaplin zou hebben gespeeld bij zijn bezoek aan Hollywood in 1930. Daarbij is gebruik gemaakt van filmische stijlmiddelen uit het tijdperk van de stille film: de karakteristieke filmmuziek, de titelkaarten en de dramatische acteerstijl, maar ook beeldtrucages en dubbelprojectie.