Nieuwe gronden

WIJ BOUWEN maakte Joris Ivens in 1929 in opdracht van de Algemene Nederlandse Bouwarbeidersbond. Een van de meest geslaagde delen eruit gaat over het werken aan de afsluiting van de Zuiderzee. Ivens wist met name de fysieke inspanningen die de arbeiders moesten verrichten om zware buizen te verplaatsen of basaltkeien op de juiste plaats te krijgen op pakkende wijze in beeld te brengen. Hij besloot het werk in de Wieringermeer en aan de Afsluitdijk met zijn cameraploeg te blijven volgen. In 1933 monteerden Ivens en Helen van Dongen uit oude en nieuwe opnamen een geluidsfilm over de afsluiting van de Zuiderzee, NIEUWE GRONDEN. Ivens laat niet na het monumentale van het werk te benadrukken en de rol die de Nederlandse arbeiders daarin gespeeld hebben. Door de elementen water, aarde en mens plus machine tegenover elkaar te stellen (Ivens had zijn cameralieden gevraagd zich bij het filmen met een van deze elementen te identificeren) wisten de makers de sequentie van de afsluiting van de dijk zo te monteren dat het een ongekend spannende gebeurtenis werd. In het laatste maatschappijkritische deel verandert de film radicaal van karakter. Ivens stelt dat het land niet op de zee was gewonnen om voedsel voor de mensen te leveren, maar om te speculeren. In de crisisjaren werd het graan weer terug in zee geworpen. NIEUWE GRONDEN eindigt met 'de ballade van de zakkensmijters' op muziek van Hanns Eisler.