IDFA maakt Top 10 van Eregast Hito Steyerl en filmselectie Artavazd Pelechian bekend

Vandaag licht het International Documentary Film Festival (IDFA) weer een nieuw tipje van de programmasluier op voor de 34ste editie. Het gaat om de films uit de Top 10 van Eregast Hito Steyerl en het speciale programma rond de Armeense filmmaker Artavazd Pelechian. Beide regisseurs zullen ook tijdens het festival in Amsterdam aanwezig zijn. IDFA 2021 vindt plaats van 17 tot en met 28 november.

De Top 10 die videokunstenaar, schrijver en filmmaker Hito Steyerl heeft samengesteld, bestaat uit een combinatie van veertien films. Gezamenlijk geven ze een kijkje in de veelzijdige wereld van de Duitse kunstenaar. Haar werk als videokunstenaar was al eerder in musea als het MoMa in New York en het Van Abbemuseum in Eindhoven te zien. En begin volgend jaar organiseert het Stedelijk Museum in Amsterdam een grote tentoonstelling van haar werk. IDFA geeft haar nu als een van de eerste filmfestivals alle ruimte om haar visie op film neer te zetten.

De rode draad in haar Top 10 is het thema dissidente filmmakers, iets waar ze zichzelf enorm mee verwant voelt. De filmkeuze maakt duidelijk dat het dissidente voor Steyerl verschillende vormen kan aannemen. Het kan zitten in de feministische aanpak die te zien is in Barbara Hammers Nitrate Kisses en Martha Roslers Semiotics of the Kitchen. In het wat meer conventioneel gemaakte Oscarwinnende Citizenfour van Laura Poitras, de IDFA-hit in 2014 over Edward Snowden, zit het dissidente karakter vooral in de keuze voor het onderwerp en de journalistieke aanpak ervan. Steyerl wil met deze films in haar Top 10 dan ook inspirerende voorbeelden geven van wat politieke cinema kan zijn.

De Koerdische kwestie is ook een thema waar Hito Steyerl zich nauw betrokken bij voelt en veel over geschreven heeft. Dit komt tot uiting in de keuze voor Stories of Destroyed Cities van de Rojava Film Commune. Een ander ankerpunt in Steyerls werk is het bij elkaar brengen van verschillende werelden en op die manier een nieuwe betekenis geven aan de werkelijkheid zoals we die om ons heen ervaren. Twee films in de Top 10 zijn hier bijzondere voorbeelden van: Kenedi Goes Back Home van Želimir Žilnik, en Peter Watkins’ meesterwerk La Commune (Paris, 1871), waarvan de gerestaureerde bioscoopversie wordt vertoond.

Ook in de overige films die Steyerl voor haar Top 10 heeft geselecteerd, is het activisme prominent aanwezig. Zo vertonen we het Japanse Yama: Attack to Attack, waarvan de makers door de Japanse maffia werden vermoord vanwege het blootleggen van misstanden. Ook is in dit kader de klassieker Videograms of a Revolution van Harun Farocki en Andrei Ujica te zien. De Duitse regisseur en filmwetenschapper Harun Farocki is voor veel hedendaagse documentairemakers nog altijd een cultfiguur. Steyerl heeft veel onderzoek gedaan naar de invloed van deze regisseur. Daarmee zegt deze Top 10 niet alleen veel over de artistieke en politieke opvattingen van Steyerl, maar is het ook een reflectie op de wereld van documentairefilms en -makers.

Zelfs voor veel doorgewinterde documentaireliefhebbers is de Armeense filmmaker Artavazd Pelechian, aan wie IDFA dit jaar de Lifetime Achievement Award uitreikt, niet meteen een naam die veel herkenning oproept. Kenners en collega’s rekenen hem echter tot een van de grote filmauteurs. Het werk van deze inmiddels 83 jaar oude regisseur, bestaande uit elf voornamelijk korte documentaires, is zelden in Nederland te zien geweest en verdient dan ook een nieuw en groter publiek. Vanuit de rol van IDFA als plek om de documentairegeschiedenis te ontsluiten, zijn drie parels uit zijn rijke oeuvre geselecteerd die de uitzonderlijke kracht van Pelechians werk laten zien: We, een ode aan de Armeniërs en de onrustige geschiedenis van hun land, Seasons of the Year, waar een geïsoleerde gemeenschap in de Armeense bergen symbool staat voor de menselijk kracht en tekortkomingen, en Our Century, waar Pelechian een ontluisterend beeld schetst van de ruimtevaartstrijd tussen de VS en de voormalige Sovjet-Unie.

Naast dit eerdere werk presenteert IDFA ook de Europese première van Nature, de nieuwste film van Artavazd Pelechian die hij bijna dertig jaar na zijn vorige film maakte. De vertoning in de grote zaal van Pathé Tuschinski is ook de eerste publieke vertoning van Nature in aanwezigheid van Pelechian zelf.

Het monumentale Nature, geproduceerd door de Fondation Cartier en het ZKM Filminstitut, is een hoogtepunt in het werk van de Armeense filmmaker. Het raakt aan de thema’s waar Pelechian zijn faam mee heeft gekregen: de fragiele relatie tussen het menselijk onvermogen en de meedogenloze kracht van de natuur. Net als zijn vorige films is ook Nature een sensitieve ervaring, waarbij de kracht vooral in de montage zit. Nature is daarmee een indrukwekkend voorbeeld van radicale cinema voor fijnproevers.

De 34ste editie van IDFA vindt weer fysiek plaats in Amsterdam, met films en talks in de filmzalen, immersieve en interactieve installaties door de hele stad en een uitgebreid programma voor professionals. Uiteraard geven we de hoogste prioriteit aan de RIVM-richtlijnen om alle bezoekers en deelnemers op verantwoorde wijze een mooie editie te laten beleven. We nodigen graag alle filmliefhebbers, industry professionals, partners en andere gasten uit om samen met ons in Amsterdam het festival te vieren.

De kaartverkoop voor vrienden en geaccrediteerde gasten start op 1 november. De algemene kaartverkoop start op 3 november. Accreditaties voor professionals kunnen nu worden aangevraagd via de IDFA website. De komende weken zal meer van het programma worden bekendgemaakt, uitkomend op de persconferentie op 1 november.

IDFA's publieksprogramma wordt mogelijk gemaakt door de VriendenLoterij, VPRO, Fonds 21, de Volkskrant, Gieskes-Strijbis Fonds, WePresent, Ammodo, NPO, Oxfam Novib, IDFA Vrienden/DikkeVrienden.