IDFA's Vondelparkpaviljoen: een thuis voor filmonderwijs

Afgelopen september opende IDFA de deuren van een gloednieuw documentairetheater in het Vondelpark. Onder de naam ‘Under Construction’ werd, in aanloop naar de officiële opening in maart 2024, een start gemaakt met wekelijkse filmvertoningen en evenementen. Naast voorstellingen voor regulier publiek werd een onderwijsprogramma gelanceerd. Inmiddels hebben maar liefst 20 schoolvoorstellingen plaatsgevonden en bijna 900 leerlingen en studenten in het Vondelpark één of meerdere IDFA-films gezien. “Dat smaakt naar meer!” aldus een mbo-docent die met studenten het Feit of fictie?-programma bezocht.

IDFA draagt bij aan het creëren van een mediawijze generatie die zowel kritisch als met verwondering en een open blik de wereld tegemoet treedt en niet bang is om de eigen horizon te verbreden. Met deze missie vertoont IDFA al ongeveer twintig jaar documentaires in educatieve context. Wat begon met een aantal voorstellingen voor een paar scholen, groeide uit tot een stabiel onderwijsprogramma met een jaarlijks bereik van maar liefst 50.000 leerlingen en studenten uit het primair, voortgezet, speciaal en middelbaar beroepsonderwijs. Deze groei is in lijn met de maatschappelijke ontwikkelingen: vakken als Burgerschap en Mediawijsheid zijn in een door media en technologie gedomineerde en gepolariseerde samenleving belangrijker dan ooit. Vooralsnog vonden de onderwijsprogramma’s veelal plaats in november op festivallocaties en jaarrond in de klas via Docschool Online. Nu komt het Vondelparkpaviljoen daarbij als vaste locatie, een thuis voor filmonderwijs.

IDFA besloot in het Vondelpark te starten met een combinatie van bestaande en nieuwe onderwijsprogramma’s. Marije Veenstra, Hoofd Educatie, licht toe: “Voor de afgelopen festivaledities hebben we een aantal succesvolle programma’s ontwikkeld, die tijdens het festival goed bezocht werden en daarna niet meer werden aangeboden.” Het True Crime-programma is hiervan een voorbeeld; het werd ontwikkeld voor IDFA 2022 en destijds veelvuldig door scholen geboekt. "We proberen met onze programma’s zoveel mogelijk aan te sluiten op de belevingswereld van de doelgroep. Soms is dat een uitdaging; documentairefilm is niet het meest populaire genre onder jongeren, maar sommige documentaires worden wel veel bekeken, zoals true crime films. Door aansluiting te zoeken bij de interesses van de doelgroep ontstaat een startpunt voor dialoog en participatie,” licht Marije toe. “Het doel van dit programma is om leerlingen en studenten bewust te maken van verschillende vertelvormen en filmtechnieken die filmmakers inzetten om een meeslepend verhaal te creëren.” Het feit dat IDFA nu een eigen filmzaal heeft, maakt het mogelijk om nog meer scholen ook buiten de festivalperiode de kans te geven dit programma te bezoeken. Ook Feit of fictie?, een programma voor primair onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo dat al een aantal jaren wordt aangeboden in samenwerking met Eye Filmmuseum, kan nu jaarrond in het Vondelparkpaviljoen plaatsvinden. Docenten geven aan dat dit programma niet alleen veel handvatten biedt voor lessen CKV (Culturele Kunstzinnige Vorming), maar ook aansluit bij leerdoelen van het vak Burgerschap. “Ik ga nu heel anders naar films kijken,” geeft een achtstegroeper aan. 

Afgelopen november werd een nieuw programma gepubliceerd: De verhalen van mijn (groot)ouders, een interactief programma over filmmakers die op zoek gaan naar het (verborgen) oorlogsverleden van hun (groot)ouders. “Een heel mooi geschiedenisprogramma,” reageert een 4vwo-docent na de voorstelling. “Deze films laten de leerlingen reflecteren op hun eigen identiteit. Dat vinden we op school belangrijk,” voegt een 5havo-docent eraan toe. Het programma is ontwikkeld in samenwerking met een geschiedenisdocent en bevat drie (korte) films, over respectievelijk de Tweede Wereldoorlog, Joegoslavië en Rwanda. “We willen in dit programma een breed beeld geven van de verschillende manieren waarop oorlog doorwerkt in verschillende generaties,” licht Marije toe.

Het educatieteam is voortdurend bezig met optimalisatie en ontwikkeling van onderwijsprogramma’s. Hoe stimuleer je interactie in de zaal? Hoe nodig je leerlingen en studenten uit om te participeren en hun observaties en standpunten te delen, buiten de veiligheid van hun eigen klaslokaal en ten overstaan van een onbekende moderator? Welke thema’s zijn vooralsnog onderbelicht gebleven omdat ze in de drukte van het festival niet de aandacht konden krijgen die ze behoeven? Door in samenspraak met docenten, leerlingen en andere culturele instellingen op zoek te gaan naar kansen en co-creatie, wil IDFA in 2024 nieuwe samenwerkingen aangaan en nieuwe programma’s ontwikkelen. Het onderwijs is immers, net zoals de maatschappij, constant in beweging.

Wil je het onderwijsprogramma bezoeken, erover meedenken of financieel steunen als fonds of Dikke Vriend+? Neem dan contact met ons op via educatie@idfa.nl 

Meer lezen? Ga naar www.idfa.nl/onderwijs 

IDFA's onderwijsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Deloitte Impact Foundation, ELJA Foundation en IDFA Dikke Vrienden+. Fonds 21 steunt IDFA in het Vondelparkpaviljoen bovendien als Founding Partner vanuit Fonds 21 EXTRA.

Beeld: IDFA/Angeniet Berkers