Educatie
Educatie is een belangrijk speerpunt in de programmering van IDFA. Het kijken naar documentaires helpt kinderen en jongeren een mening te vormen en het verruimt hun blik op de wereld. Tegelijkertijd ontwikkelen ze een kritische blik op film en andere audiovisuele media. IDFA wil hiermee bijdragen aan een mediawijze samenleving. Met de educatieve activiteiten bereikt IDFA bovendien een groot, nieuw, jong en divers publiek.
Schoolvoorstelling: Moeder Suriname (Foto: Pier van den Elsen)
Voor IDFA’s educatieprogramma was 2024 een uitzonderlijk vruchtbaar jaar. Met een bereik van 55.000 leerlingen en studenten—een flinke groei ten opzichte van de 50.000 in 2023 en de 35.000 in 2021—blijft IDFA’s impact in het onderwijs toenemen. Deze groei werd mede gedreven door nieuwe initiatieven, zoals schoolvoorstellingen in Het Documentaire Paviljoen en samenwerkingen zoals de Kinderboekenweek via de regionale Filmhubs.
De 55.000 deelnemers waren verspreid over verschillende programma’s: 2.000 leerlingen bezochten Het Documentaire Paviljoen, 10.000 kwamen naar het festival, 18.000 zagen een film via Docschool Online, 8.000 volgden een online filmles via LessonUp, 9.000 kregen een filmles of workshop op school en 8.000 bezochten een filmvertoning in een theater in hun regio.
Naast kwantitatieve groei zette IDFA ook inhoudelijk nieuwe stappen, onder andere met het educatieve programma rondom Moeder Suriname van Tessa Leuwsha, gericht op het voortgezet onderwijs en mbo. Centraal stond de gezamenlijke geschiedenis van Nederland en Suriname, een thema dat werd uitgediept met een interactieve les. Op basis van docentfeedback werd in samenwerking met Leuwsha een alternatieve montage ontwikkeld, die leerlingen studenten op een toegankelijke manier uitnodigde tot reflectie en dialoog.
Door middel van gerichte vragen—Wat nemen we waar? Welke emoties en gedachten roept dit op? Hoe werken koloniale verhoudingen door in het heden?—werd de film een vertrekpunt voor bredere discussies over geschiedenis, perspectief en het belang van nieuwe vertellingen. De les ging in het najaar van start en vond zowel tijdens het festival als doorlopend in Het Documentaire Paviljoen plaats.
De essentie van deze aanpak werd treffend samengevat door een docent: "Uit boeken leer je definities van woorden zoals kolonialisme en onafhankelijkheid; in deze documentaire zie je hoe dat in een leven werkt en voelt."
Verdieping door professionele moderatoren
Al enkele jaren investeert IDFA in de professionalisering van moderatoren die filmprogramma’s begeleiden. Door extra budget vrij te maken, konden ervaren professionals worden aangetrokken die beter aansloten bij de doelgroep in leeftijd en achtergrond. Dit resulteerde in diepgaandere en beter afgestemde gesprekken, zowel binnen het festival als in Het Documentaire Paviljoen. De moderatoren wisten aansluiting te vinden bij de leerlingen en creëerden een veilige ruimte voor reflectie en dialoog.
Dankzij de inzet van professionele moderatoren ontstond ook ruimte om de filminhoudelijke lessen naar een hoger niveau te tillen. Waar lesmateriaal eerder vooral bedoeld was voor gebruik op school—maar daar vanwege tijdgebrek niet altijd werd ingezet—is een deel ervan nu vertaald naar een interactieve presentatie op het grote doek. Hierdoor konden meer leerlingen en studenten het volledige programma doorlopen.
Daarnaast werd een nieuwe methode voor het nabespreken van film geïntegreerd, gebaseerd op Visual Thinking Strategies (VTS) en door Netwerk Filmeducatie doorontwikkeld tot bruikbare gesprekstool voor bij filmvertoningen. Door middel van open ontdekkingsvragen over kijken, luisteren, voelen en denken—zonder vaststaande juiste antwoorden—werden leerlingen gestimuleerd om gezamenlijk tot interpretaties en inzichten te komen. Dit zorgde voor een extra verdiepende en reflectieve laag bij de filmvertoningen.
Kinderrechtendag in Carré. Na twee korte films over vluchten en leven met een beperking ging presentatrice Lisa Wade in gesprek met de zaal over kinderrechten (Foto: Koen Francken)
De bovengenoemde stappen hebben geleid tot een stevig gefundeerd festivalprogramma dat goed gewaardeerd werd door het onderwijs: docenten gaven het festivalprogramma een totaalcijfer van 8.8. Dit is een mooie stijging ten opzichte van 2023, toen dit cijfer bestond uit een 8.4.
IDFA's onderwijsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Deloitte Impact Foundation, Brook Foundation, IDFA’s Dikke Vrienden+ en Mecenassen.
