16 maart: Ester Gould

“Research is eigenlijk de kern van het creatieve proces”, vertelt filmmaker én researcher Ester Gould over het thema dat zij koos voor haar programma voor de opening van het IDFA Vondelparkpaviljoen. “Misschien komt het omdat ik mijn carrière als researcher ben begonnen, maar het belang van research wordt vaak onderschat. Mensen denken dat het bestaat uit wat hoofdpersonen opbellen, maar het is zoveel meer. Het is een manier van kijken. Eentje die denk ik vaak meer over de werkelijkheid zegt dan alleen droog wetenschappelijk onderzoek.” 

Ook de invloed van de positie van de filmmaker is een belangrijk thema deze dag. Om die reden toont ze Italianamerican (1974) van Martin Scorsese, waarin hij izjn ouders interviewt over hun Italiaanse roots. “Wat ik daar zo interessant aan vind is dat je iemand die primair fictie is gaan maken aan het begin van zijn carrière een portret maakt van zijn ouders waar al zijn thema’s, religie, broederschap, geweld, schuld, noem maar op, al in zitten. Daaruit kun je misschien ook concluderen dat auteurschap ligt in die manier van kijken, in het onderzoek naar het leven en de werkelijkheid.”

“De werkelijkheid voegt zich natuurlijk nooit naar wat jij al dacht”, voegt ze daar aan toe, “gaandeweg scherp je je visie aan.” “De tijd die je in het proces steekt levert een bepaalde creatieve meerwaarde op en dat maakt een documentaire anders dan een nieuwsitem of reportage. Soms fantaseer ik erover om tijdens het researchproces de camera als derde oog te kunnen hebben, omdat daar zoveel gebeurt."

Verenigde Staten - 1974 - Martin Scorsese - 49 min.

In deze documentaire richt regisseur Martin Scorsese de camera op zijn ouders, Catherine en Charles. Zittend op hun bank met plastic overtrek vertellen zij over hun jeugd als kinderen van Italiaanse immigranten, overleven op de straten van New York, hun huwelijk, hun Siciliaanse wortels en de omgang met Ierse en Joodse buurtbewoners. Italianamerican is een ode aan de ouders van de regisseur, maar ook een karakterstudie waarvan echo’s doorklinken in de rest van zijn oeuvre, waarin Italiaans-Amerikaanse personages vaak de hoofdrol spelen.

Deze film is Engels ondertiteld en wordt ingeleid met een introductie door Ester Gould.

Nederland - 2009 - Sabine Lubbe Bakker, Ester Gould - 74 min.

Boezemvrienden Ezat and Bayan, beiden geboren op de Golan-hoogvlakte, hebben hun hele leven onder de Israëlische bezetting geleefd. Dankzij een speciale regeling mogen ze, als kinderen van Syrische ouders, in Damascus gaan studeren. Met een flinke dosis zelfvertrouwen en testosteron gaan de twee een nieuw leven tegemoet. Maar Damascus blijkt een grauwe miljoenenstad, waar ze zich niet snel thuis voelen en waar ze op hun woorden blijken te moeten passen.

Deze film is Engels ondertiteld en wordt gevolgd door een Q&A met Sabine Lubbe Bakker en Ester Gould.

Nederland - 2010 - Sarah Vos, Sander Snoep - 75 min.

Deze documentaire duikt onder in de Hollandse gemeenschap op de voormalige Nederlandse kolonie Curaçao. De Nederlanders lijken op het eerste gezicht weinig op te hebben met het eiland. De zwarte en witte eilandbewoners op Curaçao spreken elkaar nauwelijks. In de film wordt langzaam duidelijk dat de Nederlanders nauwelijks notie blijken te hebben van hun eigen aandeel in de geschiedenis op het eiland. En al helemaal niet van de verstrekkende gevolgen daarvan op de huidige samenleving. Curaçao legt daarmee de onaangename kanten bloot van het karakter van een handelsvolk dat altijd denkt als enige het juiste voorbeeld te geven.

Deze film is Engels ondertiteld en wordt gevolgd door een Q&A met Sarah Vos en Sander Snoep.

Wat zie je als je kijkt? En als je beter kijkt? Waarom zie je het zo? Samen met theaterregisseur Floris van Delft geeft Ester Gould een inkijkje in hoe verhalen worden gekozen en documentaires worden gemaakt. En ook hoe onderzoek vertaald wordt naar documentaire ervaringen. Ze nodigen het publiek uit om te reflecteren op hoe onze blik ons begrip van de wereld vormt - en biedt alternatieven.

Dit programma is Nederlands gesproken.